سیاست خارجی ایران مستقل است/اظهارات ترامپ درباره ناتو احمقانه است

در هفته های گذشته حدود ۳۱ هزار سرباز از ۲۴ کشور در رزمایش «آناکوندای ۱۶» که بزرگترین مانور نظامی سازمان پیمان آتلانتیک شمالی(ناتو) از زمان پایان جنگ سرد قلمداد می شود، مشارکت داشتند.
تعدد رزمایش های ناتو و میزان بزرگی آنها نه تنها واکنش ها و انتقادات روسیه را در پی داشت بلکه موجب اعتراض و انتقاد برخی مقامات کنونی و قبلی آلمان قرار گرفت. «فرانک والتر اشتان مایر» وزیر خارجه آلمان که کشورش از اعضای اصلی ناتو است و در این رزمایش نیز نقشی فعال ایفا کرد، رزمایش های ناتو را جنگ طلبانه خوانده و گفت چنین اقداماتی می تواند وضع امنیتی اروپا را وخیم تر کند.
اظهارات این مقام آلمانی و برخی دیگر از مقامات سابق این کشور و همچنین انتقادهای ترکیه به عملکرد ناتو در سوریه و دریای سیاه بیانگر بروز اختلافاتی در میان اعضای این اتحاد است که ابهاماتی را درباره آینده این سازمان به وجود آورده است.
در همین راستا گفتگویی داشته ایم با «لوکاس کولسا» مدیر تحقیقاتی سازمان شبکه رهبری اروپا (ELN) در لندن و معاون سابق دفتر تحلیل های استراتژیک آژانس امنیت ملی لهستان که مشاوره های امنیتی و دفاعی به رئیس جمهور این کشور ارائه می دهد داشته ایم که مشروح آن در زیر آمده است. شبکه رهبری اروپا بر روی توسعه ظرفیت ها و توانمندی های اروپا برای مواجه با چالش های امنیتی و خارجی کار می کند.
 
*اخیرا شاهد برگزاری رزمایش های گسترده نظامی توسط ناتو در اروپای شرقی و در نزدیکی مرزهای روسیه بوده ایم. آیا رفتار کنونی بلوک غرب و شرق  و رفتار آنها قبل از سال ۱۹۹۱ شباهت دارند؟ آیا شاهد دوره جدیدی از جنگ سرد هستیم؟
ما شاهد پایان دوره قطعی از روابط روسیه و غرب هستیم. پیش از تحولات شرق اوکراین و الحاق شبه جزیره کریمه به روسیه، اروپایی ها بر این باور بودند که مشارکت استراتژیک بین اروپا و روسیه امکان پذیر است. اما اکنون واضح است که منافع اروپا و روسیه در قبال اوکراین و دیگر کشورهای شرق اروپا متفاوت است. در این منطقه از اروپا ما بیشتر شبیه رقبای استراتژیک هستیم تا شریک.
اما این به این معنی نیست که شرایط به سمتی پیش می رود که ما شاهد دوره جدیدی از جنگ سرد باشیم زیرا اولا شمار زیادی از زمینه ها وجود دارند که اروپا و روسیه هنوز همکاری نزدیکی با هم دارند و در آینده هم نیاز به همکاری با همدیگر دارند مثل همکاری در زمینه عدم تکثیر سلاح هسته ای ثانیا، در حال حاضر رقابت ایدئولوژیکی بین روسیه و اروپا وجود ندارد مانند رقابت بین کمونیسم و سرمایه داری که در گذشته وجود داشت. علاوه بر این امروز دیگر جهانیان اجازه نمی دهند تا آنها را به دو بلوک «غرب» و «روسیه» تقسیم کنیم. بسیاری از کشورها از جمله ایران در حال حاضر سیاست های مستقل خود را دنبال می کنند و در اردوگاه دیگران قرار نمی گیرند.

*پاسخ احتمالی روسیه به اقدامات اخیر ناتو در شرق اروپا چگونه خواهد بود؟
روسیه انتقاد زیادی را متوجه اقدامات ناتو کرده و آنها را «وخیم کننده» خوانده است. اما بحران کنونی نتیجه بحران به وجود آمده در اوکراین بوده است.
اگر نگاهی به رزمایش های روسیه در سال های گذشته داشته باشید خواهید دید که رزمایش های آنها بزرگتر و سیعتر و بیشتر از رزمایش های ناتو بوده است. احتمالا روسیه در پاسخ  محکومیت های قویتی را متوجه ناتو خواهد کرد و برخی از تجهیزات نظامی پیشرفته خود را به نزدیکی قلمرو ناتو منتقل خواهد کرد. اما روسیه حقیقتا خواستار این نیست که این تنش ها تبدیل به جنگ با ناتو شود.

*«فرانک والتر اشتان مایر» وزیر خارجه آلمان رزمایش اخیر ناتو با حضور ۳۰ هزار نیرو در شرق اروپا را «جنگ طلبانه» خوانده و گفت این اقدامات می تواند به جای بهبود وضع امنیتی اروپا آن را وخیم تر کند و خواستار دیپلماسی با روسیه شد. نظر شما در اینباره چیست؟
اول از همه این اظهارات وی بیانگر اختلاف نظر بین کشورهای عضو ناتو در قبال ناتو است که این کشورها در بین خودشان در حال گفتگو درباره این مسئله هستند. به اعتقاد من نگرانی وزیر خارجه آن این است که ناتو بیش از حد بر مسئله نظامی تاکید کند و از دیپلماسی غافل شود. به اعتقاد من نکته ای که وی می خواهد تاکید کند این است که ناتو موازی با تقویت توان دفاعی خود باید به روسیه پیشنهاد مذاکره هم بدهد.
هنوز برای من جای تعجب است که وزیر خارجه آلمان که کشورش در این رزمایش ها حضور فعالی دارد چنین اظهاراتی را بیان کرده است. به اعتقاد من پیام این رزمایش ها این است که روسیه نباید هرگز به روش های مشابه خود در قبال هیچ یک اعضای ناتو فکر کند. من این رزمایش ها را جنگ طلبانه نمی دانم.

*با توجه به اختلافات موجود بین اعضای ناتو مثلا درباره حضور نظامی ناتو در شرق اروپا و یا حضور ناوگان ناتو در دریای سیاه برای کنترل بحران مهاجرت و یا عملکرد ناتو در سوریه که مورد اعتراض ترکیه است، شما آینده این ائتلاف را چگونه ارزیابی می کنید؟ آیا با روی کار آمدن کسی مثل «دونالد ترامپ» در آمریکا که ساختار ناتو را کهنه می داند، شاهد تغییراتی در ساختار این سازمان خواهیم بود؟
ناتو دارای تاریخی طولانی است. از سال ۱۹۴۹ ناتو با توجه به تغییرات فضای امنیتی سعی کرده خودش را با شرایط جدید سازگار کند از جمله در دوران جنگ سرد. از همه مهمتر این مسئله است که ناتو کشورهایی را که دارای علایق امنیتی مشترک هستند و به همکاری با همدیگر احترام می گذارند را گرد هم آورده است. اگر نگاهی به وضعیت امنیتی در همسایگی ناتو بیندازیم در شرق شاهد حضور روسیه هستیم در جنوب شاهد جنگ در سوریه هستیم و داعش و القاعده هم تهدیداتی هستند که ما را تهدید می کنند. کاملا واضح است که هیچ کشوری به تنهایی قادر به دفاع از خود در برابر این مسائل نیست و به همین علت من به آینده ناتو به عنوان یک ساز و کار دفاع جمعی خوش بین هستم.
مطمئن هستم که آقای ترامپ هم اگر رئیس جمهور شود به منافع ناتو برای تامین امنیت آمریکا پی خواهد برد. اعضای ناتو همواره شرکا و متحدان خوبی برای ایالات متحده بوده اند. مطمئن هستم وقتی که وی بیشتر درباره ناتو و اهمیت آن بداند دیگر کمتر اظهارات احمقانه خود درباره ناتو را که آن را «بی مصرف» می خواند، تکرار خواهد کرد.