علی رغم ادعای هیئت حاکمه آمریکا مبنی بر دفاع از حقوق بشر اما در عمل چیزی جزء ضدیت با حقوق اولیه بشر از این کشور مشاهده نمی شود. دولتمردان آمریکا نه تنها در عرصه داخلی حقوق بسیاری از اتباع خود را نقض کرده و می کنند بلکه در عرصه بین المللی نیز در نقض آشکار حقوق انسانها ید طولایی دارند. از جمله موارد نقض آشکار حقوق بشر توسط آمریکا در عرصه بین الملل، عضویت نداشتن این کشور در معاهدات و کنوانسیون های بین المللی مربوط به حقوق انسانهاست. آمریکا در اکثر پیمان ها و ساز و کارهای حقوق بین الملل عضو نیست و در آن تعداد نیز که عضو می باشد در عمل در تضاد با آنها اقدام کرده است. در این نوشتار به گوشه ای از موارد نقض حقوق بشر آمریکا در عرصه بین المللی اشاره می شود.
عضویت نداشتن آمریکا در کنوانسیون‌ها و سازوکارهای حقوق بین‌الملل بشر
بخش مهمی از انتقادهای سازمان‌های غیردولتی جهان به عضویت نداشتن آمریکا در کنوانسیون‌ها و سازوکارهای حقوق بین‌الملل بشر برمی گردد. آمریکا، کشوری که داعیه‌دار پرچمداری در پیشبرد اهداف سازمان ملل متحد و رعایت حقوق انسانی است، هنوز به مهمترین معاهدات مرتبط با حقوق بشر نپیوسته و به بهانه‌های متعدد از الحاق به معاهدات حقوق بشری خودداری کرده است. تاکنون این کشور به عضویت این معاهدات درنیامده است:
1. کنوانسیون حقوق کودک
2. پروتکل اختیاری کنوانسیون منع شکنجه
3. کنوانسیون حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی
4. کنوانسیون بینالمللی حمایت از افراد در برابر ناپدید شدن اجباری
5. کنوانسیون رم در خصوص اساسنامه دیوان کیفر بینالمللی
6. کنوانسیون رفع تبعیض در قبال زنان
7. کنوانسیون حقوق بشر بینالمللی
همچنین بر اساس اعلام کمیسیون حقوق بشر، آمریکا در هیچ‌کدام از اسناد حقوق بشری منطقه‌ای عضو نشده است. در مواردی هم که در کنوانسیونی وارد شده، قراردادهای حقوق بشری این کشور در کنگره آن تصویب نمی‌شود. در این کشور هیچ نهاد مستقلی وجود ندارد که بر رعایت حقوق بشر در هر3 عرصه فدرال، ایالتی و محلی نظارت کند و آمریکا همواره از نظارت بینالمللی در این خصوص امتناع میکند.
همچنین موارد فراوان نقض کنوانسیون ژنو (1949.م/ 28-1327 ه.ش) و پروتکل‌های مربوط به ویژه در عراق و افغانستان و همچنین در اقدامات نظامی در پاکستان، گزارش‌های متعدد صلیب سرخ جهانی، عفو بین‌الملل، دیدهبان حقوق بشر، کارگروه منع شکنجه و سایر نهادهای حقوق بشری جهانی سرشار از موارد مستند در زمینه نقض حقوق مخاصمات مسلحانه از سوی آمریکا است.
نقض معاهدات و قوانین بین المللی
شاخص های مورد ارزیابی از مفاد اعلامیه حقوق بشر جهانی در این بند از نقض حقوق بشر عبارتند از:
ماده ۲۸ ؛ هر شخصی حق دارد خواستار برقراری نظمی در عرصه اجتماعی و بین المللی باشد که حقوق و آزادیهای ذکر شده در این اعلامیه را به تمامی تأمین و عملی سازد.
ماده۳۰ ؛ هیچ یک از مقررات اعلامیه حاضر نباید چنان تفسیر شود که برای هیچ دولت، جمعیت یا فردی متضمن حقی باشد که به موجب آن برای از بین بردن حقوق و آزادیهای مندرج در این اعلامیه فعالیتی انجام دهد یا به عملی دست بزند.
"کاندولیزا رایس"، مشاور امنیت ملی وقت دولت بوش در این زمینه بر لزوم تجاوز از اصول دیرینه سیاست خارجه آمریکا به گونهای که با مرحله پس از جنگ سرد متناسب باشد، تأکید کرد و گفت: "منابع انسانی در سازمان ملل و نهادهای آن پس از منافع ملی آمریکا جا دارد و بر این اساس توافقنامههای مختلف به نوبه خود نمیتواند هدف باشد، زیرا منافع آمریکا مبتنی بر ائتلافهای قوی است که میتوان آن را داخل سازمان ملل یا سایر نهادها تقویت کرد."
در واقع مسئولان آمریکا بین دو نوع جنایت تفاوت قائل هستند، جنایاتی که نیروهای آمریکایی در قبال دشمنان خود مرتکب میشوند و نوع دوم دفاعی است که ملتها در مقابل تجاوز انجام میدهند. نوع دوم به شدت موجب خشم آمریکا میشود و در بیشتر موارد با فریب و نیرنگ آن را نزد افکار جهانی وارونه جلوه میدهند، به طوری که کسی که از وطن خود دفاع میکند (مانند فلسطینیها)، تروریست محسوب میشود.
نمونه اقدامات آمریکا در این خصوص عبارتند از:
- نقض گسترده و فاحش توافقنامه ژنو مصوب سال ۱۹۴۹ (28-1327 ه.ش) به ویژه در افغانستان و عراق
آمریکا در جریان حمله به افغانستان و عراق توافقنامه ژنو در خصوص اسیران جنگی و نقل و انتقال غیرنظامی ها در درگیری های نظامی را نقض کرد. در آن زمان (جنگ در افغانستان ) به جز یک تبعه آمریکایی، اسیران جنگی طالبان و القاعده را تروریست دانست و از میدان جنگ در افغانستان به پایگاه گوانتانامو منتقل کرد و با وجود رفتار وحشیان های که با آنان داشت، درصدد محاکمه آنها در دادگاه ویژه نظامی، بدون رعایت عدالت برآمد. این اقدام برخلاف توافقنامه چهارم ژنو بود، زیرا طبق این توافقنامه، آنان اسیران جنگی محسوب می شدند که باید تا پایان جنگ که به مسئولان کشورشان تحویل داده می شدند و با آنان برخورد شایسته ای میشد. اما شهروندان افغان نیز قربانی جنگ وحشیانه آمریکا شدند که تفاوتی میان غیرنظامیان و نظامیان قائل نمی شدند و با استفاده از سلاحهای ممنوعه مانند بمبهای خلاء، روستاها را کاملا با خاک یکسان کرد و در این میان هزاران نفر کشته شدند. سپس نیروهای آمریکایی به یک بیمارستان در "خوست" یورش بردند و مجروحان را به قتل رساندند و از 12 هزار نیروی طالبان که به اسارت نیروهای اشغالگر آمریکایی درآمدند فقط حدود 3 هزار و 500 تا 4 هزار نفر زنده ماندند.
- امضاء نکردن پروتکل کیوتو درباره گازهای گلخانه ای
آمریکا پروتکل "کیوتو" را در خصوص گازهای گلخانهای امضا نکرد، در حالی که نخستین عامل آلودگی محیط زیست، انتشار این نوع گازهاست که به کره زمین آسیب میرساند.
- امضاء نکردن مهم ترین توافقنامه های حقوق بشر
آمریکا با آن که خود را قهرمان دفاع از حقوق بشر میداند، مهمترین توافقنامههای حقوق بشر از جمله توافقنامههای بین-المللی حقوق اقتصادی، اجتماعی، حقوق شهروندی و سیاسی، توافقنامه بینالمللی مبارزه با انواع تبعیض نژادی، توافقنامه حقوق کودکان، و همچنین توافقنامه ویژه اوضاع پناهندگان را امضا نکرد و از توافقنامه مبارزه با تولید مین و استفاده از آن ضد مردم و نیز توافقنامه مبارزه با سلاح شیمیایی و بیولوژیک خارج شد.
از زمانی که آمریکا افغانستان را اشغال کرد تاکنون بیش از 600 اسیر بدون اتهام و یا دادگاه در زندان گوانتانامو در اسارت به سر میبرند و واشنگتن برخلاف معاهده ژنو آنان را زندانیان جنگی نمیداند و یا سایر حقوق آنان را بنا بر معاهدههای بینالمللی در خصوص حقوق بشر به رسمیت نمیشناسد.
در آمریکا حدود 1200 خارجی که بیشتر عرب و از کشورهای آسیای جنوبی هستند، در بازجوییهای مربوط به حملات 11 سپتامبر بازداشت شدند.
در همین زمینه، گزارش سازمان نظارت بر حقوق بشر آمریکا در ژوئیه 2003 (تیر1382)، که تحت عنوان "کشتن شما برای ما آسان است"، آمده: این گزارش بر دخالت دولت آمریکا در توطئه و همه موارد نقض حقوق بشر در جنوب افغانستان تأکید کرد و از همکاری نیروهای اشغالگر آمریکا با سران جنگ که دستشان به بدترین موارد نقض حقوق بشر آلوده است، انتقاد کرد.
بنابراین گزارش آمریکا در بودجه سال 2003 (82-1381 ه.ش) حدود 10 میلیارد دلار به سربازان خود در افغانستان که حدود 9 هزار نفر بودند، اختصاص داد، در حالی که فقط 600 میلیون دلار را به کمک اقتصادی اختصاص داد. در مورد عراق نیز آمریکا جنایتهای فراوانی در مورد زندانیان این کشور مرتکب شد و صدها اسیر را در پادگانهایی در بیابان بدون آب سالم و امکانات اولیه بهداشتی نگهداری میکرد، در حالی که حق انتخاب وکیل نداشتند و دستهای آنان با بندهای پلاستیکی بسیار نازک بسته میشد، که ماهها طول میکشید تا جراحت آن بهبود پیدا کند. روزنامه الحیات چاپ لندن در 15 آوریل 2007 (26 /1/ 1386) در مطلبی با عنوان "سیلی آمریکا به قانون بینالمللی" نوشت: کشتار مردم فلسطین، لبنان، افغانستان، عراق و سومالی نقض توافقنامههای ژنو به شمارمیآید. قانون بینالمللی و توافقنامه سازمان ملل مبنی بر ممنوعیت جنایت کشتار جمعی مصوب سال 1948 (27-1326 ه.ش) در ماده دوم خود، جنایت جنگی و کشتار را ممنوع دانسته و بر مجازات عاملان آن تاکید کرده است و در توافقنامههای ژنو مصوب سال 1949(28-1327 ه.ش) بر حمایت از غیرنظامیان در زمان جنگ و هنگام اشغال یک کشور تاکید شده است.
- تصویب قوانین مغایر با نظام حقوق بشر بینالمللی مانند تصویب قانون "کمیسیون نظامی" که در 17 اکتبر 2006 (25/ 7/ 1385) اجرایی شد.
مطابق این قانون دولت آمریکا میتواند با نقض حق حاکمیت کشورهای دیگر، شهروند هر کشوری را که "رزمنده دشمن" تشخیص دهد در هر نقطه از جهان بازداشت، محاکمه و مجازات کند و با تعریف خودخواسته از مفهوم شکنجه، اعمال فشارهای جسمی و روانی را مجاز شمرده است.
عضویت نداشتن آمریکا در کنوانسیون‌ها و سازوکارهای حقوق بین‌الملل بشر
بخش مهمی از انتقادهای سازمان‌های غیردولتی جهان به عضویت نداشتن آمریکا در کنوانسیون‌ها و سازوکارهای حقوق بین‌الملل بشر برمی گردد. آمریکا، کشوری که داعیه‌دار پرچمداری در پیشبرد اهداف سازمان ملل متحد و رعایت حقوق انسانی است، هنوز به مهمترین معاهدات مرتبط با حقوق بشر نپیوسته و به بهانه‌های متعدد از الحاق به معاهدات حقوق بشری خودداری کرده است. تاکنون این کشور به عضویت این معاهدات درنیامده است:
1. کنوانسیون حقوق کودک
2. پروتکل اختیاری کنوانسیون منع شکنجه
3. کنوانسیون حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی
4. کنوانسیون بینالمللی حمایت از افراد در برابر ناپدید شدن اجباری
5. کنوانسیون رم در خصوص اساسنامه دیوان کیفر بینالمللی
6. کنوانسیون رفع تبعیض در قبال زنان
7. کنوانسیون حقوق بشر بینالمللی
همچنین بر اساس اعلام کمیسیون حقوق بشر، آمریکا در هیچ‌کدام از اسناد حقوق بشری منطقه‌ای عضو نشده است. در مواردی هم که در کنوانسیونی وارد شده، قراردادهای حقوق بشری این کشور در کنگره آن تصویب نمی‌شود. در این کشور هیچ نهاد مستقلی وجود ندارد که بر رعایت حقوق بشر در هر3 عرصه فدرال، ایالتی و محلی نظارت کند و آمریکا همواره از نظارت بینالمللی در این خصوص امتناع میکند.
همچنین موارد فراوان نقض کنوانسیون ژنو (1949.م/ 28-1327 ه.ش) و پروتکل‌های مربوط به ویژه در عراق و افغانستان و همچنین در اقدامات نظامی در پاکستان، گزارش‌های متعدد صلیب سرخ جهانی، عفو بین‌الملل، دیدهبان حقوق بشر، کارگروه منع شکنجه و سایر نهادهای حقوق بشری جهانی سرشار از موارد مستند در زمینه نقض حقوق مخاصمات مسلحانه از سوی آمریکا است.
نقض معاهدات و قوانین بین المللی
شاخص های مورد ارزیابی از مفاد اعلامیه حقوق بشر جهانی در این بند از نقض حقوق بشر عبارتند از:
ماده ۲۸ ؛ هر شخصی حق دارد خواستار برقراری نظمی در عرصه اجتماعی و بین المللی باشد که حقوق و آزادیهای ذکر شده در این اعلامیه را به تمامی تأمین و عملی سازد.
ماده۳۰ ؛ هیچ یک از مقررات اعلامیه حاضر نباید چنان تفسیر شود که برای هیچ دولت، جمعیت یا فردی متضمن حقی باشد که به موجب آن برای از بین بردن حقوق و آزادیهای مندرج در این اعلامیه فعالیتی انجام دهد یا به عملی دست بزند.
"کاندولیزا رایس"، مشاور امنیت ملی وقت دولت بوش در این زمینه بر لزوم تجاوز از اصول دیرینه سیاست خارجه آمریکا به گونهای که با مرحله پس از جنگ سرد متناسب باشد، تأکید کرد و گفت: "منابع انسانی در سازمان ملل و نهادهای آن پس از منافع ملی آمریکا جا دارد و بر این اساس توافقنامههای مختلف به نوبه خود نمیتواند هدف باشد، زیرا منافع آمریکا مبتنی بر ائتلافهای قوی است که میتوان آن را داخل سازمان ملل یا سایر نهادها تقویت کرد."
در واقع مسئولان آمریکا بین دو نوع جنایت تفاوت قائل هستند، جنایاتی که نیروهای آمریکایی در قبال دشمنان خود مرتکب میشوند و نوع دوم دفاعی است که ملتها در مقابل تجاوز انجام میدهند. نوع دوم به شدت موجب خشم آمریکا میشود و در بیشتر موارد با فریب و نیرنگ آن را نزد افکار جهانی وارونه جلوه میدهند، به طوری که کسی که از وطن خود دفاع میکند (مانند فلسطینیها)، تروریست محسوب میشود.
نمونه اقدامات آمریکا در این خصوص عبارتند از:
- نقض گسترده و فاحش توافقنامه ژنو مصوب سال ۱۹۴۹ (28-1327 ه.ش) به ویژه در افغانستان و عراق
آمریکا در جریان حمله به افغانستان و عراق توافقنامه ژنو در خصوص اسیران جنگی و نقل و انتقال غیرنظامی ها در درگیری های نظامی را نقض کرد. در آن زمان (جنگ در افغانستان ) به جز یک تبعه آمریکایی، اسیران جنگی طالبان و القاعده را تروریست دانست و از میدان جنگ در افغانستان به پایگاه گوانتانامو منتقل کرد و با وجود رفتار وحشیان های که با آنان داشت، درصدد محاکمه آنها در دادگاه ویژه نظامی، بدون رعایت عدالت برآمد. این اقدام برخلاف توافقنامه چهارم ژنو بود، زیرا طبق این توافقنامه، آنان اسیران جنگی محسوب می شدند که باید تا پایان جنگ که به مسئولان کشورشان تحویل داده می شدند و با آنان برخورد شایسته ای میشد. اما شهروندان افغان نیز قربانی جنگ وحشیانه آمریکا شدند که تفاوتی میان غیرنظامیان و نظامیان قائل نمی شدند و با استفاده از سلاحهای ممنوعه مانند بمبهای خلاء، روستاها را کاملا با خاک یکسان کرد و در این میان هزاران نفر کشته شدند. سپس نیروهای آمریکایی به یک بیمارستان در "خوست" یورش بردند و مجروحان را به قتل رساندند و از 12 هزار نیروی طالبان که به اسارت نیروهای اشغالگر آمریکایی درآمدند فقط حدود 3 هزار و 500 تا 4 هزار نفر زنده ماندند.
- امضاء نکردن پروتکل کیوتو درباره گازهای گلخانه ای
آمریکا پروتکل "کیوتو" را در خصوص گازهای گلخانهای امضا نکرد، در حالی که نخستین عامل آلودگی محیط زیست، انتشار این نوع گازهاست که به کره زمین آسیب میرساند.
- امضاء نکردن مهم ترین توافقنامه های حقوق بشر
آمریکا با آن که خود را قهرمان دفاع از حقوق بشر میداند، مهمترین توافقنامههای حقوق بشر از جمله توافقنامههای بین-المللی حقوق اقتصادی، اجتماعی، حقوق شهروندی و سیاسی، توافقنامه بینالمللی مبارزه با انواع تبعیض نژادی، توافقنامه حقوق کودکان، و همچنین توافقنامه ویژه اوضاع پناهندگان را امضا نکرد و از توافقنامه مبارزه با تولید مین و استفاده از آن ضد مردم و نیز توافقنامه مبارزه با سلاح شیمیایی و بیولوژیک خارج شد.
از زمانی که آمریکا افغانستان را اشغال کرد تاکنون بیش از 600 اسیر بدون اتهام و یا دادگاه در زندان گوانتانامو در اسارت به سر میبرند و واشنگتن برخلاف معاهده ژنو آنان را زندانیان جنگی نمیداند و یا سایر حقوق آنان را بنا بر معاهدههای بینالمللی در خصوص حقوق بشر به رسمیت نمیشناسد.
در آمریکا حدود 1200 خارجی که بیشتر عرب و از کشورهای آسیای جنوبی هستند، در بازجوییهای مربوط به حملات 11 سپتامبر بازداشت شدند.
در همین زمینه، گزارش سازمان نظارت بر حقوق بشر آمریکا در ژوئیه 2003 (تیر1382)، که تحت عنوان "کشتن شما برای ما آسان است"، آمده: این گزارش بر دخالت دولت آمریکا در توطئه و همه موارد نقض حقوق بشر در جنوب افغانستان تأکید کرد و از همکاری نیروهای اشغالگر آمریکا با سران جنگ که دستشان به بدترین موارد نقض حقوق بشر آلوده است، انتقاد کرد.
بنابراین گزارش آمریکا در بودجه سال 2003 (82-1381 ه.ش) حدود 10 میلیارد دلار به سربازان خود در افغانستان که حدود 9 هزار نفر بودند، اختصاص داد، در حالی که فقط 600 میلیون دلار را به کمک اقتصادی اختصاص داد. در مورد عراق نیز آمریکا جنایتهای فراوانی در مورد زندانیان این کشور مرتکب شد و صدها اسیر را در پادگانهایی در بیابان بدون آب سالم و امکانات اولیه بهداشتی نگهداری میکرد، در حالی که حق انتخاب وکیل نداشتند و دستهای آنان با بندهای پلاستیکی بسیار نازک بسته میشد، که ماهها طول میکشید تا جراحت آن بهبود پیدا کند. روزنامه الحیات چاپ لندن در 15 آوریل 2007 (26 /1/ 1386) در مطلبی با عنوان "سیلی آمریکا به قانون بینالمللی" نوشت: کشتار مردم فلسطین، لبنان، افغانستان، عراق و سومالی نقض توافقنامههای ژنو به شمارمیآید. قانون بینالمللی و توافقنامه سازمان ملل مبنی بر ممنوعیت جنایت کشتار جمعی مصوب سال 1948 (27-1326 ه.ش) در ماده دوم خود، جنایت جنگی و کشتار را ممنوع دانسته و بر مجازات عاملان آن تاکید کرده است و در توافقنامههای ژنو مصوب سال 1949(28-1327 ه.ش) بر حمایت از غیرنظامیان در زمان جنگ و هنگام اشغال یک کشور تاکید شده است.
- تصویب قوانین مغایر با نظام حقوق بشر بینالمللی مانند تصویب قانون "کمیسیون نظامی" که در 17 اکتبر 2006 (25/ 7/ 1385) اجرایی شد.
مطابق این قانون دولت آمریکا میتواند با نقض حق حاکمیت کشورهای دیگر، شهروند هر کشوری را که "رزمنده دشمن" تشخیص دهد در هر نقطه از جهان بازداشت، محاکمه و مجازات کند و با تعریف خودخواسته از مفهوم شکنجه، اعمال فشارهای جسمی و روانی را مجاز شمرده است.
خبرهای مرتبط
